Siatkówka to sport zespołowy cieszący się u nas wielką popularnością. Na popularność tę na pewno przekładają się niemałe sukcesy polskich siatkarzy, którzy co roku dają swoim kibicom powody do dumy. Jednocześnie w siatkówkę nauczyć może się grać każdy, choć oczywiście dla wielu pozostanie ona przede wszystkim sposobem na rekreację i aktywne spędzanie wolnego czasu. Co warto wiedzieć o treningu siatkówki? Jakie ćwiczenia się poleca i jaki sprzęt okazać się może bardzo przydatny?
JAK PRACUJE CIAŁO W CZASIE GRY W SIATKÓWKĘ I JAKIE CECHY SĄ W NIEJ NAJWAŻNIEJSZE?
Siatkówka zdecydowanie należy do sportów ogólnorozwojowych, to znaczy takich w czasie praktykowania których rozwijane są bardzo zróżnicowane partie mięśni i umiejętności. Dlatego też trening siatkarski jest bardzo złożony i zawiera w sobie ćwiczenia o dużej różnorodności. W czasie gry w siatkówkę pracuje nie tylko układ mięśniowy, który odpowiedzialny jest za siłę (zarówno statyczną, jak i dynamiczną) i szybkość, ale również układ nerwowy, który wpływa na refleks, umiejętność utrzymania koncentracji i uwagi na boisku, czy czas reakcji na zróżnicowane sytuacje. Trening siatkówki powinien więc składać się z ćwiczeń, które wspierają rozwój i usprawniają poszczególne grupy mięśni, ale również wpływają na neurologię. Ćwiczenia dla siatkarzy rozwijają stabilność ciała i umiejętność utrzymania równowagi w różnych sytuacjach, siłę mięśni, szybkość ruchów, koordynację i dynamikę ruchową.
Ciało to jednak nie wszystko. Nawet najlepiej przygotowany fizycznie zawodnik może mieć gorszy dzień i nie potrafić w danym momencie optymalnie wykorzystać swoich możliwości. Liczy się więc też odpowiednie przygotowanie psychiczne. W siatkówce, tak jak w większości innych sportów, trening obejmuje więc też regularną pracę pod kierunkiem wykwalifikowanych psychologów.
Czy zatem da się wskazać najważniejsze cechy, które powinien rozwijać w sobie każdy siatkarz? Zdecydowanie nie! Nie jest to jeden z tych rodzajów sportu, w którym wystarczy rozwijać siłę, albo szybkość, czy refleks. Tutaj równolegle trenuje się całe ciało. Tylko w ten sposób osiągnąć można zadowalające efekty. Oczywiście siatkówka, tak samo, jak inne sporty, ma swoją specyfikę. Na pewno bardzo korzystną cechą jest w niej duża siła wybicia nóg. Jednak to tylko jeden z elementów większej układanki.
ĆWICZENIA, KTÓRE POMAGAJĄ ROZWIJAĆ SIATKARSKIE UMIEJĘTNOŚCI
W sporcie takim, jak siatkówka trening zasadniczo przebiega w trzech kierunkach. Pierwszym z nich jest rozwój cech i umiejętności indywidualnych, takich jak siła, szybkość, refleks, właściwa postawa, czy umiejętność utrzymania równowagi. Regularnie pracuje się też nad utrzymaniem właściwej kondycji i właściwą pracą mięśni, dzięki czemu intensywny trening nie wyczerpuje zanadto zawodnika i przynosi mu tylko korzyści. Ćwiczenia siatkarskie w tym rodzaju treningu to przede wszystkim cały szereg ćwiczeń wysiłkowych i rozciągających, także ćwiczenia, których celem jest nabranie właściwych nawyków ruchowych. Innym ważnym rodzajem treningu siatkarzy jest indywidualny trening konkretnych umiejętności technicznych, takich jak serwowanie, przyjmowanie piłki, blokowanie i wiele innych. Siatkówka jednak jest przede wszystkim sportem zespołowym i nawet najlepiej przygotowani zawodnicy nie osiągną wiele, jeżeli nie potrafią pracować jako drużyna. Dlatego też bardzo ważny jest trzeci typ treningu, czyli trening gry zespołowej, w czasie którego zawodnicy uczą się współpracy i komunikacji na boisku.
ZRÓWNOWAŻONY TRENING TO PODSTAWA
W treningu każdego sportowca jednym z najważniejszych elementów jest zachowanie równowagi, pomiędzy poszczególnymi rodzajami ćwiczeń. Dlaczego to takie ważne? Należy zdać sobie sprawę z tego, że sport dość mocno eksploatuje organizm. Oczywiście korzystnie wpływa też na zdrowie, ale intensywny, nieprawidłowo prowadzony trening może też mocno zaszkodzić. Żeby zawodnik z treningu mógł wyciągnąć wyłącznie korzyści, powinien być on rozplanowany tak, żeby poszczególne jego fazy wzajemnie się wspierały i by nie dopuścić do nadmiernego przeciążenia, ale jednocześnie osiągać coraz lepsze efekty. W czasie treningu ważna jest też nieustanna kontrola wykwalifikowanego trenera, który nie tylko pomoże dobrać właściwe ćwiczenia, ale też może właściwie ocenić ich efekty. Czasem może zdarzyć się, że ażeby osiągnąć więcej, z pewnymi elementami treningu trzeba przystopować, a skupić się na innych. Równomierne rozwijanie różnych umiejętności sprawia, że trening jest zrównoważony, a z każdego jego elementu zawodnik może wyciągnąć wszystko, co najbardziej wartościowe.
WIEDZA TEŻ JEST WAŻNA – DLACZEGO WARTO O TYM PAMIĘTAĆ?
Sam trening to jednak nie wszystko. Zawodnik musi wiedzieć, co robi i dlaczego to robi. Krótko mówiąc – powinien mieć odpowiednią wiedzę. Zdobywanie tej wiedzy jest równie istotnym elementem treningu sportowców, jak rozwijanie techniki, czy zdolności fizycznych. W końcu trener nie zawsze jest obecny i nie może skupiać całej swoje uwagi na jednym zawodniku. To właśnie sportowiec powinien cały czas móc ocenić, czy ćwiczenia, które wykonuje, przynoszą mu korzyść i czy ich efekty są zadowalające. A do tego niezbędna jest właśnie wiedza. Dzięki temu można też w niektórych sytuacjach bardzo szybko zorientować się, że jakieś elementy treningu są nadmiernie obciążające i należy z nimi zwolnić, albo zastąpić je innymi.
SPRZĘT, KTÓREGO UŻYWA SIĘ DO TRENINGU SIATKÓWKI
Aby móc trenować, niezbędny jest oczywiście odpowiedni sprzęt. Podstawa to oczywiście
piłka. Warto wiedzieć, że piłki treningowe różnią się od meczowych. Mogą mieć odmienną wielkość i wagę, dzięki czemu lepiej można trenować poszczególne umiejętności. Ćwiczenia z piłką do siatkówki potrzebne są, by opanować i rozwijać podstawowe techniki, ale to oczywiście nie wszystko. Ciekawym przyrządem jest
atrapa bloku, dzięki której zawodnicy mogą trenować różne techniki, które pozwalają odpowiednio zareagować, kiedy przeciwnik blokuje zagranie.
W treningu siatkarskim stosuje się też dość duży wybór przyrządów koordynacyjnych jak różnego rodzaju
drabinki,
płotki,
pachołki, czy
koła. Przyrządy takie pozwalają na planowanie ruchowych ćwiczeń ogólnorozwojowych pomagających trenować przede wszystkim koordynację ruchową.
W treningu wykorzystuje się również cały szereg przyrządów gimnastycznych i standardowych urządzeń do ćwiczeń siłowych. Ważnym elementem treningu są koła i tarcze służące do treningu celowania podczas serwowania i przyrządy służące do trenowania ataku. Dzięki nim zawodnicy trenować mogą najważniejsze umiejętności techniczne niezbędne do gry w siatkówkę.